Sẽ quy định rõ, cụ thể để quản lý người sử dụng trái phép ma túy

* Quốc hội thông qua Luật Phòng, chống ma túy (sửa đổi)

* Những điểm mới trong quản lý người sử dụng ma túy

* Luật Phòng, chống ma túy (sửa đổi): Sẽ thêm cơ chế quản lý người sử dụng ma túy

Lực lượng công an phát hiện 'dân chơi' sử dụng ma túy trong quán karaoke tại Hải Phòng vào ngày 9/6/2021

Thực hiện quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật, Bộ Công an - Cơ quan được giao chủ trì, phối hợp với các Bộ, ngành xây dựng dự thảo Nghị định của Chính phủ quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Phòng, chống ma túy.

Luật Phòng, chống ma túy năm 2021 có quy định tại khoản 5 Điều 11, khoản 2 Điều 13, khoản 2 Điều 14, khoản 3 Điều 17, Điều 18, Điều 19, khoản 6 Điều 23 giao Chính phủ quy định chi tiết nội dung về phối hợp của các cơ quan chuyên trách phòng, chống tội phạm về ma túy; kiểm soát các hoạt động hợp pháp liên quan đến ma túy và quản lý người sử dụng trái phép chất ma túy.

Theo Bộ Công an, việc xây dựng Nghị định quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Phòng, chống ma túy về phối hợp của các cơ quan chuyên trách phòng, chống tội phạm về ma túy; kiểm soát các hoạt động hợp pháp liên quan đến ma túy và quản lý người sử dụng trái phép chất ma túy là yêu cầu cấp thiết, khách quan, nhằm góp phần đáp ứng tốt hơn yêu cầu của công tác phòng, chống và kiểm soát ma túy trong thời gian tới.

Dự thảo Nghị định của Chính phủ quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số  điều của Luật Phòng, chống ma túy gồm 6 Chương và 63 Điều.

Đối với việc quản lý người sử dụng trái phép chất ma túy, Dự thảo quy định rõ đối tượng quản lý; nguyên tắc quản lý; căn cứ xác định người có hành vi sử dụng trái phép chất ma túy; kinh phí cho việc thực hiện biện pháp quản lý người sử dụng trái phép chất ma túy; thu thập thông tin, tài liệu để lập Hồ sơ quản lý người sử dụng trái phép chất ma túy; xác minh nơi cư trú và gửi hồ sơ; quyết định quản lý người sử dụng trái phép chất ma túy.

Đồng thời quy định rõ cách tính thời hạn quản lý; dừng quản lý người sử dụng trái phép chất ma túy; nội dung quản lý; xét nghiệm chất ma túy trong cơ thể trong thời gian quản lý; xử lý trường hợp người bị xét nghiệm chất ma túy trong cơ thể không chấp hành xét nghiệm; giám sát việc chuyển đi khỏi nơi cư trú; công tác quản lý và lưu trữ hồ sơ quản lý người sử dụng trái phép chất ma túy.

Theo đó, căn cứ xác định người có hành vi sử dụng trái phép chất ma túy là: Tin báo, tố giác của cá nhân, cơ quan tổ chức; Lời khai của những người có liên quan, dữ liệu điện tử trong các vụ vi phạm pháp luật; Người có biểu hiện mất năng lực nhận thức hoặc kiểm soát hành vi nghi do sử dụng ma túy;

Trên người, phương tiện, nơi ở có dấu vết của chất ma túy hoặc dụng cụ, phương tiện sử dụng trái phép chất ma túy; Người điều khiển phương tiện có biểu hiện sử dụng chất kích thích nghi là ma túy; Người có mặt tại các địa điểm có hành vi tổ chức, chứa chấp hoặc sử dụng trái phép chất ma túy nhưng không có lý do chính đáng; Người tự khai báo hành vi sử dụng trái phép chất ma túy; Những căn cứ khác theo quy định của pháp luật.

Trong thời hạn quản lý, nếu người đang có quyết định quản lý bị phát hiện tiếp tục sử dụng trái phép chất ma túy mà không thuộc các trường hợp quy định tại khoản 5 Điều 23 Luật Phòng, chống ma túy thì Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã ra quyết định xác định lại thời hạn quản lý là 1 năm kể từ ngày hành vi sử dụng trái phép chất ma túy mới bị phát hiện.

Trường hợp người sử dụng trái phép chất ma túy chuyển đi nơi khác thì Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã nơi chuyển đi thông báo và gửi quyết định kèm hồ sơ cho Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã nơi chuyển đến để phân công và tính thời gian quản lý. Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã nơi người đó chuyển đến ra Quyết định để phân công Tổ quản lý người sử dụng trái phép chất ma túy theo thời hạn còn lại.

Quản lý người sử dụng ma túy ngay từ lần đầu phát hiện

Theo Bộ Công an, trong thời gian qua, tình trạng sử dụng trái phép chất ma túy có xu hướng gia tăng, diễn biến phức tạp. Nhận thức, quan điểm của các cấp ủy Đảng, chính quyền và người dân về sử dụng trái phép chất ma túy chưa đầy đủ, thống nhất, hệ thống pháp luật, cơ chế chính sách chậm đổi mới, chưa đồng bộ.

Hành vi sử dụng trái phép chất ma túy mới chỉ bị xử lý theo quy định của pháp luật về xử lý vi phạm hành chính ở mức xử phạt tiền 500.000 đồng đến 1.000.000 đồng; chưa có chế tài quy định xử phạt (hoặc cưỡng chế) đối với người không chấp hành việc xét nghiệm chất ma túy có trong cơ thể khi cơ quan chức năng có căn cứ xác định người đó sử dụng trái phép chất ma túy; chưa có cơ chế để quản lý hiệu quả người sử dụng trái phép chất ma túy nên đã gây ra tình trạng mất an ninh, trật tự nghiêm trọng ở nhiều nơi mà nguyên nhân xuất phát từ những người sử dụng trái phép chất ma túy.

Trong khi đó, việc sử dụng trái phép chất ma túy ngày càng đa dạng về thành phần giới tính, nghề nghiệp, loại ma túy, cách thức sử dụng... Qua theo dõi thấy rằng, trong vài năm trở lại đây, nhiều đối tượng sử dụng ma túy thuộc nhóm Opiats (thuốc phiện, heroin) sử dụng song song hoặc chuyển sang sử dụng ma túy tổng hợp. Độ tuổi người sử dụng trái phép chất ma túy ngày càng trẻ hóa. Tuy nhiên, việc xác định tình trạng nghiện ma túy của người sử dụng ma túy tổng hợp là rất khó khăn. Do đó, cần thiết phải đặt vấn đề nghiên cứu cơ chế quản lý người sử dụng trái phép chất ma túy.

Dự báo thời gian tới, tình hình tội phạm và tệ nạn ma túy ở nước ta vẫn tiềm ẩn nhiều yếu tố phức tạp, khó lường do áp lực của tình hình tội phạm, tệ nạn ma túy trên thế giới và các nước trong khu vực luôn gia tăng. Điều này tác động tiêu cực đến an ninh, trật tự, cũng như gây ra hậu quả xấu đối với xã hội.

Bên cạnh đó, quá trình chuyển đổi nền kinh tế trong nước theo hướng tăng tỉ trọng các ngành công nghiệp, dịch vụ kéo theo quá trình đô thị hóa, dịch chuyển lao động, cũng như sự phát triển nhanh chóng các loại hình dịch vụ nhạy cảm, có điều kiện về an ninh trật tự (vũ trường, quán bar, nhà hàng, karaoke..) sẽ tác động, lôi kéo người trẻ sử dụng trái phép chất ma túy, gây ra nhiều hệ lụy nguy hiểm cho xã hội. Do vậy, cần phải có cơ chế hiệu quả để quản lý người sử dụng trái phép chất ma túy, từ đó phòng ngừa, ngăn chặn hậu quả từ việc sử dụng trái phép chất ma túy gây ra cho xã hội.

Nếu thực hiện hiệu quả việc quản lý người sử dụng trái phép chất ma túy ngay từ lần đầu phát hiện sẽ có tác động giảm số người nghiện ma túy; giảm nguồn cầu về ma túy, kịp thời phát hiện, ngăn chặn hành vi nguy hiểm, hậu quả gây ra cho xã hội của người sử dụng trái phép chất ma túy. Đồng thời tư vấn, giúp đỡ, động viên, giáo dục họ từ bỏ ma túy…